Personat me aftësi të kufizuara
përfshijnë “individët me dëmtime fizike, mendore, intelektuale dhe shqisore
afatgjata, të cilat në ndërveprim me barriera të ndryshme mund të pengojnë
pjesëmarrjen e tyre të plotë dhe efektive në shoqëri njësoj si pjesa tjetër e
shoqërisë.” (Neni 1, Konventa mbi të Drejtat e Personave me Aftësi të
Kufizuara). Të drejtat dhe liritë e personave me aftësi të kufizuara janë të
garantuara dhe të mbrojtura me Kushtetutën e Republikës së Kosovës.
Sistemi i mbrojtjes sociale dhe i
përfitimeve sociale, që ka të bëjë me personat me aftësi të kufizuara
rregullohet me ligje të veçanta, si në vijim:
1.
Ligji
Nr. 05/L-021 për Mbrojtjen nga Diskriminimi;
2.
Ligji
Nr. 2004/32 për Familjen i Kosovës;
3.
Ligji
Nr. 06/L-077 për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit Nr. 2004/32 për Familjen i
Kosovës;
4.
Ligji
Nr. 02/L-17 për Shërbimet Sociale dhe Familjare;
5.
Ligji
Nr. 04/L-081 për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit Nr. 02/L-17 për Shërbimet
Sociale dhe Familjare;
6.
Ligji
Nr. 04/L-131 për Skemat Pensionale të Financuara nga Shteti;
7.
Ligji
Nr. 05/L-067 për Statusin dhe të Drejtat e Personave Paraplegjik dhe Tetraplegjik;
8.
Ligji
Nr. 04/L- 092 për Personat e Verbër;
9.
Ligji
Nr. 05/L -025 për Shëndetin Mendor
10. Ligji Nr. 03/L-022 për
Përkrahje Materiale Familjeve të Fëmijëve me Aftësi të Kufizuar të Përhershme;
dhe
11. Ligji Nr. 03/L-019 për
Aftësimin, Riaftësimin Profesional dhe Punësimin e Personave me Aftësi të
Kufizuara.
Ministria ofron përkujdesje për
personat me aftësi të kufizuara mendore, ngecje në zhvillim mendor, në rastet
kur ata nuk kanë persona të cilët sipas ligjit janë të detyruar të kujdesen për
ta (Ligji Nr. 04/L-081 për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit Nr. 02/L-17 për
Shërbimet Sociale dhe Familjare, Neni 12, paragrafi 12.3 a).
Qendra për Punë Sociale dhe
mekanizmat e tjerë të ndihmës, kujdesit dhe mbrojtjes sociale janë të detyruar
që të kujdesen për personat me aftësi të kufizuara dhe t’i mbrojnë ata përmes
trajtimit adekuat të aftësive fizike ose të pengesave dhe ngecjes në aspektin e
zhvillimit mendor të tyre, duke përfshirë edhe monitorimin e vazhdueshëm të
trajtimit të tyre në institucione.
